Artikel

Elke dag worden méér dan 30.000 mensen in het ziekenhuis geholpen met medische isotopen uit Petten. Ze worden gebruikt voor het stellen van een diagnose of voor de behandeling van diverse ziektes, zoals kanker en hart- en vaatziekten. Om de beschikbaarheid van deze isotopen ook in de toekomst te kunnen garanderen, bereidt NRG PALLAS de bouw van de PALLAS-reactor voor. Deze nieuwe reactor vervangt over een paar jaar de Hoge Flux Reactor (HFR) en neemt de productie over. Maar wat is een medische isotoop? En waarom is het zo belangrijk dat die blijvend wordt geproduceerd? Je leest het in dit artikel.

Trots op Nederland
Wereldwijd zijn er minder dan zes reactoren geschikt om in grote volumes medische isotopen te produceren. De HFR in Petten is daar al decennia lang één van. Vandaag de dag worden ongeveer 70% van alle medische isotopen in Europa en 35% van de isotopen wereldwijd, in de HFR gemaakt. Nederland heeft daarmee een bijzondere positie en belangrijke rol. Maar, de HFR is oud en heeft steeds meer onderhoud nodig. Daarom bouwen we de PALLAS-reactor, zodat we kunnen blijven produceren én innoveren.

Wat is een medische isotoop?
Medische isotopen zijn radioactieve stoffen en vormen de basis voor nucleaire geneesmiddelen die in ziekenhuizen worden gebruikt. Om een SPECT-scan te maken bijvoorbeeld, helpen ze bij het in beeld brengen van organen en weefsels om aandoeningen vroegtijdig op te sporen. Therapeutisch worden ze ingezet om specifieke ziekten, zoals bepaalde vormen van kanker, te behandelen door middel van gerichte bestraling.

Dr. Wouter Vogel, nucleair geneeskundige in het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis, legt uit: “Voor een behandeling gebruiken we radioactieve stoffen (isotopen) die in de loop van de tijd uit elkaar vallen en een lichtsignaal afgeven, terwijl ze dat doen. Dat lichtsignaal is op de scanner te zien. Op die manier kunnen we de radioactieve stoffen in het lichaam volgen en zien waar deze naartoe gaan. Dat zegt ons iets over een ziekte. Zo kunnen we ze ook behandelen.”

De isotoop raakt ‘op’
Voor elke patiënt die een scan of behandeling nodig heeft, moeten er nieuwe radioactieve stoffen worden bijgemaakt in de reactor. Waarom? De straling die afkomt van een radioactieve stof en nodig is voor de arts om te gebruiken, gaat langzaam verloren tijdens het gebruik. De isotoop raakt dus ‘op’. Je kunt radioactieve stoffen niet bewaren. Daarom is het cruciaal dat er te allen tijde voldoende productiecapaciteit is om medische isotopen te maken.

“We hebben in de afgelopen jaren geweldige nieuwe radioactieve stoffen beschikbaar gekregen. Het probleem is echter, dat we moeten werken met een oude reactor. Die heeft soms extra onderhoud nodig. Daardoor kennen we periodes, zoals in 2009, met een wereldwijd tekort aan radioactieve stoffen. Dat is heel vervelend, want dan kunnen we niet iedereen op het juiste moment de beste mogelijke diagnose of behandeling geven”, aldus Wouter.

Innovaties
De PALLAS-reactor zorgt in de toekomst niet alleen voor de continuïteit van de productie van bestaande medische isotopen, maar ook onderzoek naar nieuwe isotopen en toepassingen zijn van groot belang. Wouter zegt hierover: “De nieuwe reactor is heel belangrijk om nieuwe soorten isotopen beschikbaar te maken, waarmee we nieuwe stoffen kunnen maken die andere soorten kanker kunnen zien en behandelen.”

Belangrijk voor de toekomst
In 2025 krijgen naar verwachting 35 miljoen mensen te maken met kanker, uit bronnen van de Wereldgezondheidsorganisatie. Dat is een stijging van 77% ten opzichte van de 20 miljoen gevallen in 2022. De behoefte aan medische isotopen neemt daardoor sterk toe. Door de komst van de PALLAS-reactor kunnen we aan deze groeiende vraag voldoen en de komende 50 jaar miljoenen mensen in Nederland en wereldwijd helpen.