Medische isotopen, of radionucliden, zijn radioactieve materialen die gebruikt worden in de nucleaire geneeskunde. Specialisten in nucleaire geneeskunde gebruiken ze om een diagnose te stellen (bepalen of organen goed functioneren en om kankergezwellen in een vroeg stadium op te sporen) en om verschillende ziekten, waaronder kanker, te behandelen (door bestraling met isotopen).
Wat zijn medische isotopen en hoe worden ze gemaakt?
Voor bepaalde isotopen moet je een deeltje aan het atoom toevoegen om de gewenste radioactieve eigenschappen te krijgen. Dat kan alleen in een kernreactor. Voor andere isotopen moet je een deeltje van een atoom weerkaatsen om de gewenste eigenschappen te krijgen. Dit is alleen mogelijk met een deeltjesversneller (cyclotron). Isotopen die in cyclotrons worden geproduceerd hebben alleen diagnostische doeleinden en produceren een kleiner volume.
Zowel reactoren als cyclotrons zijn nodig.
De bestraling van grondstoffen in de reactor (of in een cyclotron) is slechts een klein onderdeel van het productieproces van medische isotopen. Na de bestraling volgt een reeks zuiverings- en processtappen in verschillende laboratoria. De mate waarin reactoren een rol kunnen spelen in de productie van medische isotopen hangt sterk af van de nabijheid van partijen die de bestraalde materialen snel kunnen prepareren en transporteren naar de ziekenhuizen. Uitgekiende logistiek is uiterst belangrijk vanwege de korte levensduur van de isotopen.
De PALLAS-reactor kan profiteren van de complete infrastructuur van het PALLAS-programma, waarmee het hele proces direct op de Energy & Health Campus in Petten kan worden gerealiseerd.
Belang van de PALLAS-reactor voor de productie van medische isotopen
Nederland neemt in Europa een bijzondere positie in door te voorzien in 70 procent van de Europese en 35 procent van de wereldwijde vraag naar medische isotopen.
Niet alleen is Nederland momenteel de grootste producent van medische isotopen ter wereld, samen met Australië is het ook het enige land dat de reactor en de molybdeenverwerkingsfaciliteit op dezelfde locatie heeft. Dit biedt veel voordelen, niet in de laatste plaats dat radioactieve materialen niet over de weg hoeven te worden vervoerd. Omdat er geen transporttijden zijn, is het rendement van het hele productieproces hoger (minder verval van molybdeen tijdens het proces) en dit resulteert in minder afval.
Er zijn wereldwijd maar een paar (oude) reactoren die het leeuwendeel van de productie van medische isotopen voor hun rekening nemen. Over 15 jaar is 75 procent van de reactoren aan vervanging toe.
De PALLAS-reactor zorgt voor continuïteit van de productie van medische isotopen, wat dagelijks van levensbelang is voor duizenden patiënten wereldwijd.